| SU GIASSU |
| Domo |
| Ite est Diariulimba |
| Sa gerèntzia de Diariulimba |
| Su Sòtziu Limba Sarda |
| Organigramma de su Sòtziu |
| LINKS |
| ARCHIVIU annu pro annu |
| ISCRIENOS |
| diariulimba@sotziulimbasarda.net |
|
CHISTIONES DE
Santugaine 2008 |
|
Andat
bene chi cando si chistionat de limba est de importu a dare atentu a
sos faeddos ca de custu est fata sa limba sarda: faeddos, allegas,
paràulas. Ma un’àtera cosa sunt cussos faeddos a pitzu de sa limba
chi non lompent a logu perunu, bonos petzi pro prenare sa buca sena
nde bogare mancu ispera de cosa cuncreta, bandera de bogare petzi in
pratza, “feticcio” pro incantare sa gente. E duncas sa provìntzia de
Aristanis, una chi si pensaiat ghiada dae unu presidente chi naraiat
chi bi creiat de a beru in sa chistione de su sardu, serrat totu
cantu. “A ghirare!” Si diat dèpere nàrrere in sardu.
Sa
presèntzia de biddas minores no est una ispetzialidade sarda bona a
contrastare su pessu. S’ispetzialidade bera, sa chi podiat pònnere
cara a terra su pessu de su guvernu, est su fatu chi sa Sardigna
tenet una limba diferente dae s’italianu. Ma in totu custas dies de
cuntierra no apo intesu mai ne guvernantes sardos ne mastros ne
precarios ne sindicados ne partzidos pesende una chistione chi, pro
nàrrere, in Sud Tirolu at sarbadu iscolas in biddas chi, a paragone,
Boroneddu est New York.
In
custu artìculu essidu in sas pàginas de L’Arborense, Annu 49, n. 34,
de su 12 de santuaìngiu de su 2008 Antoni Nàtziu Garau, semper
atentu a su chi acuntesset in su mundu de sa limba e de moimentu
linguìsticu, isterret unu resonamentu a pitzu de cales sunt, o diant
a dèpere èssere, sas abilidades e sas cumpetentzias de totu cussas
pessones chi traballant in s'Amministratzione Pùblica pro sa tutela
de sa limba sarda
Sa
Terminologia est su setore chi cunsentit a sas limbas de s'ampliare,
de si cumpretare, de si modernizare. Est pròpiu custa chi, impreada
mescamente in sos setores tècnicu-sientìficos, cunsentit a sas
limbas de aumentare su nùmeru de sos vocàbulos e ampliare sa
capatzidade de sas limbas de interpretare e denominare su mundu chi
nos inghìriat. Pro sas limbas natzionales che a su sardu, sas
paràulas noas cunsentint finas de bìnchere s'idea chi siant petzi
mèdios pro espressare su tempus coladu e chi non siant addatas a su
tempus presente.
Mi
praxit meda su chi scrit Gianfrancu Pintore in custas paginas,
cumenti puru in su blog cosa sua: issu est donendi unu contributu de
importu a sa chistioni de sa limba e a medas atras cosas chi
pertocant su ruolu de is istitutzionis sardas e s’interessiu
generali de sa Sardinnia.S’urtimu articulu però m’est abarrau unu
pagu indigestu: difatis po sighiri a criticai sa scola e s’universidadi
po su chi ant fatu o non ant fatu in favori de sa lingua sarda,
immoi ddas donat nexis chi non tenint.
S’ùrtima isparada l’at fata su ministru pro sa Funtzione Pùblica Renato Brunetta, famadu in custos tempos pro sa gherra a sos isprecos: <B’at entes pùblicos inùtiles medas in Italia>. Cando at dèpidu fàghere assempros nd’at nomenadu duos: unu tzentru de ecologia alpina e s’Istitutu Ladinu de sa Badde de Fassa. Ispantu, meravìgia, pedinu. S’Istitutu de Vigo de Fassa est semper istadu unu modellu pro totu sas minorias italianas pro s’atividade sèria e iscientìfica chi at conduidu in sos
annos. 
Fìgiu meu
istimadu, s'Universidade tua est in bullùgiu, e però, mancari a sos tempos, babu tuo apat ocupadu facultades e universidades, non so de acordu cun sos cumpàngios tuos chi sunt a cuntierra contra a sa reforma de s'iscola amaniada dae sa ministra Gelmini. Pro duas resones: a) s'universidade chi tue connosches, sa de Casteddu, non podet sighire a èssere sa chi est; b) sa neghe de su chi l'est capitende no at a èssere totu sua, ma est finas sua.
Est
nàschidu, dae su cunvegnu de Bilartzi de su 12 de cabudanni coladu, su Comitadu pro afortire su movimentu in favore de s'ufitzialidade de sa limba sarda comente est cuntempladu in sa Lege 482 de su 1999 de sa Repùblica Italiana. “Comitadu 482” est su nùmene e diat depère serbire pro dare unu puntu de ghia a su movimentu linguìsticu e pro fàghere “pressione” e “lobby” a bias a sa classe dirigente sarda a fines de rispetare sa lege de su bilinguismu e pro nde fàghere una sarda.
Su tempus est mudende e andamus cara a s’istajone frida. Si podet serrare duncas finas su bilantzu chi pertenet a sos fogos chi cust’annu at mustradu nùmeros bonos e mègius de sos annos in antis. Custu est emmo acadèssidu pro s’impinnu coordinadu de sas fortzas intregadas a s’averiguada de su territoriu ma b’at de sinnalare finas pro sa prima borta s’impitu in sa comunicatzione a sa gente de sos inditos fatos in limba sarda.
Sunt mòidas sas trasmissiones in sardu de Radio Rai in Sardigna. Subra sete dies de programmatzione de Radio Uno dae sas 12.30 a sas 13.00, tres sunt dedicadas a sa limba sarda. Su lunis, mercuris e sàpadu sunt andende in unda sos programmas apostivigados cun una conventzione intre sa Rai, su Ministeru de sas Comunicatziones e sa Regione Sardigna. “Addisora” e su tìtulu de su programma chi andat su lunis, mentres su mèrcuris b’est "Ego/Deu/Zego" arrejonamentos fatos in istùdiu dae Bachis Bandinu e Giuanne Sanna. Su sàpadu at a èssere dedicadu a sa literadura in
limba. 
Su fatu prus curiosu de su cunvegnu chi b'at àpidu chenabura colada 10 de santugaine in Donigala est de seguru sa chi at bogadu a pìgiu Vittorio Dell'Aquila cando at faeddadu de "ischitzoglotas", chi diat èssere una casta de gente chi faghet machìmines istrambos in nùmene de sa limba. In Sardigna, comente ischint bene sos de su movimentu linguìsticu, bi nd'at paritzos e, a dolu mannu, bastat a
seberare. 
Est su de tres annus chi in Casteddu benit apariciau su Festival Tuttestorie de literatura po pipius e piciocheddus. Occannu s'intitolàt "BESTIVAL! Racconti e visioni bestiali", e, cumenti su titulu fait a cumprendi, fiat totu puntau a pitzus de contus e paristorias de animalis. Su festival durat 4 dis e proponit unu muntoni de laboratorius, atobius cun is autoris e amostrus. Est una occasioni bella meda po inghitzai is pipius a su prexeri chi podit donai sa letura de unu libbru, e tocat a nai ca, in custus urtimus annus, de custas initziativas si ndi faint sempri de
prus. 
Dàriu Piga at presentadu in Nùgoro, chenàbura 26 cabudanni a sas 20:00, in sa sede de sa L.U.M. (Lìbera Universidade de su Mediterràneu), sas poesìas inèditas de su poete de Pèrfugas Frantziscu Piga "Ciciu Piga Senior". Subra cust'interessante operatzione b'est su dutor Dàriu Piga, coordinadore de su Ufìtziu LimbaS de su sòtziu culturale "Oberaìa de Santu Jorzi de Pèrfugas", trintaduos annos, laureadu a sa Università degli Studi di Perugia in Lettere e Filosofia cun d'una tesi subra su sardu e su
catalanu-aligheresu.
Sa Crèsia in Itàlia paret chi apat leadu una ghia noa in polìtica. Sende chi sos partidos sunt dèbiles e sa classe dirigente semper prus pagu balente, at detzisu de prenare su bòidu morale italianu cun una presèntzia operativa prus organizada. Sos guvernantes, làicos o catòlicos chi siant, non sunt prus resessidos, a pustis de Tangentòpoli, a garantire sa moralidade e su giudu in su territòriu de sa Repùblica. Tando, chie lu podiat fàghere custu si non sa Crèsia, organizatzione isparghinada in totue e finantziada dae
s’Istadu matessi?
Est una manifestatzione promòvida dae s´Ufìtziu de sa Limba Sarda de sa Provìntzia de s´Ogiastra pro pròmovere in totu sa provìntzia s´impreu pùblicu de su sardu.
Una borta a un’amigu miu italianu, po ddu provocai,
dd’apu nau: “Quando noi costruivamo i nuraghi, voi abitavate ancora nelle caverne!”
E issu, ca non est amigu miu po de badas:
Su 10 de santugaini b'at un'adòbiu de importu in Donigala
Fenughedu acanta a Aristanis aparitzadu dae s'Ufìtziu de sa limba
de sa provìntzia a pitzu de sas leges pro sas minorias
linguìsticas istòricas. In su tzentru de ispiritualidade de Nostra
Sennora de Remèdiu dae oras de sas 9 e mesu de mangianu finas a su
sero b'at a èssere unu resonu cun reladores che a Marco
Stolfo, Vittorio dell'Aquila, Marco Viola, Giacomo Lombardo, Carlo
Sechi. In fatu su programma cumpletu.
Su sardu e sas àteras limbas de Sardigna podent bìvere in paghe e irrichire su multilinguismu sardu. Est custu su messàgiu chi nd’est essidu a campu chenàbura 26 in Terranoa-Olbia in ocasione de su cunvegnu “Sas limbas de Sardigna – In s’Europa de sa Diversidade”, organizadu dae sa provìntzia e dae sa comuna de Terranoa e dae sa provìntzia de s’Ogiastra. Presentes sas autoridades locales prus mannas, su sìndigu Gianni Giovannelli, s’assessore de sa cultura Uccio Iodice e sos rapresentantes de sa Provìntzia Terranoa-Tèmpiu e de sa Regione.