Bènnidos sunt is tempos de incarcare. S'atzocu, sa reunione de Làconi de mese coladu est istadu su mègius incumentzu de una edade noa pro is totu is operadores e ativistas de su sardu. Bellu a beru a nos bìdere in cara, a nos connòschere, a pònnere is bases pro nos abitare in is dies e meses imbenientes. Ite nde coigiat como? In antis amus meledadu, imoe medire amigos, ca nche sunt obietivos primàrgios de respetare. Su de èssere bènnidu unu movimentu aunidu chi movet giuntu est sa primu cosa, dae Ìtiri a Casteddu, dae Tortoelie a Aristanis, colende in is Provìntzias e sa Regione.

Sa proa chi amus tentu est manna craru a su passadu, ma ancora minore craru a su cras. Giae su de si tènnere in contu gasi, cando in medas initziativas sardas onniunu chircat de si cumandare su fèudu suo, est de importu. Su sardu fiat, ma est torrende democratzia, s'istòria, sa fortza, s'istima e sa libertade. Su sardu est s'amistade. Nos connoschimus che sardos, e bostu. Medas de nois ant naradu ca depimus obiare una fase de cuncretisare is atziones e is boluntades. Faghende bessire a pìgiu una gana (sèria e madura) de èssere protagonistas. Bene. Imoe est a iscrìere, pro crèschere. Deo chèrgio imparare dae totus. Comente apo pòtziu agradare is allegas de totu is relatores, e m'at indanimadu Pàulu Pillonca, ca nos at remunidu a iscurtare su sonu e a dda fàere intèndere sa limba. 

Sa limba est su sonu, beridade est. Una bia bolia peri iscrìere un'artìculu cun custu tìtulu. Ca deo m'incanto iscurtende mannos e minores (ca eja, galu imoe is pitzinnos dd'allegant, est totu chi narent) cando frorint su faeddare. Su càntaru de s'abba nostra. Su chi nos faghet pràghere sa limba e giogare cun issa.

Nois comente operadores depimus leare cussièntzia de custu e pro torrare dinnidade a sa limba allegada, ma mascamente iscrita, depimus mòvere dae palas, nde pesare is cunditziones po chi custu siat. Mirade, deo mi paret de incarrerare mègius s'allegare cando so narende 'nde pesare is cunditziones'. Nois semus professionistas chi non depent e non nos serbit a godire ebbia de èssere capatzos de allegare o de iscrìere. Non semus sètzidos pro istentare omineddos betzos o tzioddas in pensione o contoniende a domo cun sa busta de s'ispesa. Semus inoghe pro donare unu serbìtziu a sa comunidade sarda. Chi cumentzat e tenet unu benidore màssime in is giòvonos, in sa pesadura e dae cue in susu. A nois su segamentu de ancas de sa limba aministrativa, a nois su disaogu (ispàssiu) de iscrìere cartellos, sinnalètica pintada e ispassiosa. A nois documentos, topònimos, atopos culturales etc. A nois su trabballu, sèmpere prus professionale, sèmpere prus de coro e de berrita. Como, est a connòschere mègius fintzes sa Sardigna, pro non pensare ca in palas de unu monte b'est gente cun bàtero concas e duos istògomos. Su mesuevu at sensadu dae ora manna. E calecuna bia non nos depet istrobbare a ghetare a 200 chilòmetros, ajone!

Comente sighire? Pensemus paris a su benidore, non prus comente pastore solu che fera, ma che europeu modernu.

>A is atopos nche amus a èssere totus, una aree bella che sa de Làconi. 
>Cuncordemus in ònnia bia una relata, mancari minore, pro èsseret sa limba unu càmbiu de sighida, unu leat su faeddu a s'àteru pro nos intèndere atores de custu caminu.
>Màssime, depimus amostrare su movimentu comente unu, de totus, cun boghes diferentes giae, ma gasi de nd'àere sa cura de sa sotziedade. Su mundu in foras non bivet in internet o in is forum o blog, ddi betat sa mirada una bia feti, inùtile a si crèere chi sa gente e sa classe polìtica fatzant diferèntzias...no nde prugant mai de s'òrgiu nostru, non s'istentant a nde bogare sa gega, ddu bient o totu brutu o totu lìmpiu.
>Unidade de mòvidas, de gràficas, mancari non èsseret gasi depet pàrrere de gasi. Sa polìtica at a pònnere in fatu, cando si biet su movimentu una cosa sèria.
>Is “partidos” in intro de su movimentu depent ghirare a 'tesis', a 'currentes', nemos si podet permìtere de nd'abbarrare in foras ca est mèngius de àtere o de rugrare su nche andare de is àteros chi bi creent de prus o chi non ponent sa glòria de sa bidda o de isse etotu in antis. E fàghere origras surdas a faeddos tontos, tantis s'ischit ca sa peus linna de su carru est sa chi tzichìrriat, ca ddis gruspit s'amistade chi s'est ponende•si in mesu de totu is operadores. 
>Depimus fàghere frutare su de èssere pro sa prima bia 'totus' e fortes, non a sa sola o acumpangiados dae carchi professoreddu o politicheddu locale, ma sa boghe de totu sa Sardigna linguìstica. Nen prus brigas cun s'assessore de sa biddighedda o s'impreadu, nois semus rapresentantes de unu livellu artu de sa cussièntzia culturale sarda, no un'esperimentu de laboratòriu pro bìere chi resessimus a nàrrere duos faeddos. A gasi petzi chi movemus paris.

Tando, aprontare a èssere protagonistas e pensare ca in ue non faghimus nois, bi tenet unu cumpàngiu. Andare a in antis, b'at feti un'obietivu como: cumbìnchere sa classe dirigente cun un'oferta de serbìtziu, un'amostra de maturidade.
Semus giae totu paris, su balàngiu at a èssere de totus. Sardu limba ufitziale a beru, in s'iscola, in is mass-mèdia, in sa sièntzia e in sa polìtica. Trabballu sèriu e cualificadu pro nois chi nche amus sèmpere crètidu e peri pro is amigos chi ant a bènnere. 

Nos ant mutidu a imbentaremus su benidore de su sardu. Nois chi semus is prus lestros a compiare a su tempus coladu cun s'istima lùghida de is balores achistidos in sa limba de is babbos. E lestros a ddos impreare pro inditare a is giòvonos e introsuliare is matucos.
Dae su faeddu solu a su manifestu, dae s'icona a su colore, dae is cuntratos a is deretos, cumentzemus a ddu pensare paris custu benidore. Sa limba est meledu e atzione in pare. Sestemus unu modellu cunforma a custa bidea bona bessida a pìgiu in Làconi. 

Medas movimentos polìticos sunt galu iscavulende sa chistione de sa limba. Ma, naro, est possìbile in sa 'minoria' prus manna de s'istadu? Bastat a si fàghere una passillada, in Orune comente in Casteddu. Cale est s'ànima nostra si nono custa, sena de medire 'livellos pertzentuales' si semus L1, L2, L1,5 ...
Una grandu bìnchida nos isetat, deo mi ddu sento in intro de su sàmbene. 

E is esperièntzias agenas? Nos at a megiorare su iscurtare in ora in ora a is istràngios chi sunt prus a in antis de nois, comente at giae cuncordadu aterunas bias sa Provìntiza de Aristanis e Sòtziu Limbasarda. Tando, a fines, iscrìere iscrìere. Su programa nostru, su chi faghimus, is chistiones, is fartas, is bìnchidas. In ue? Peri inoghe, ma semus giae cuncordende unu forum ufitziale pro is operadores, abertu a totus, coordinadu dae totu is entes e sòtzios pro su sardu.

S'obietivu est, oe un'annu, de fàghere còere custu ghetu de trabballare chi giughimus imoe e ddu gheretzare bia a una classe noa de operadores de sa limba ufitziale, reconnota politicamente e sotzialmente.

Nicola Cantalupo
Ogiastra,
Cabudanni 2007-2008
nicola.cantalupo@gmail.com




sa fortza de sa 'minoria' prus manna de s'istadu...