E gasi s’Itàlia festat s’Europa chi faghet sos annos in su cuntentu generale. A sas istitutziones istatales prus mannas ddis est subènnidu de sas firmas postas in sos Protocollos de Roma in su 1957. No bi diat èssere nudda de malu, o de lègiu, in custu. Sunt chimbanta annos chi s’idea europeista lompet tretu mannu e sa classe dirigente italiana at mustradu de èssere, dae sèmpere, cumbinta de custu sèberu. In sa Repùblica Italiana sunt de a beru pagos sos chi non diant èssere favorèvoles (a faeddos) a su protzessu de integratzione europea. 



In Europa peroe sa proposta de “Costitutzione”, chi in beridade fiat unu simple acordu intre istados, at balangiadu botzaduras in logos medas. Forsis ca sa gente no est tonta e cumentzat a cumprèndere. E si s’Europa serbit petzi a sos istados e a sas bancas, non serbit a su matessi livellu a tzitadinos e pòpulos (finas minores). Ma in Itàlia, e in Sardigna, sa retòrica europeista est manna cantu infadosa. 



Làstima chi s’Itàlia, chi siat de dereta o de manca, chi siat liberale o radicale, chi siat catòlica o ex-comunista, s’ammentat de èssere europea solu cando li cumbenit e li dat profetu. Si est pro si fàghere bellos e in pompa in sessiones cunvegnìsticas andat bene. Si est pro respetare impignos, acòrdios e promissas, peroe, est mègius a si nde ismentigare. Mègius a torrare a èssere italianos risorgimentales, natzionalistas e provìntziales. 



Duncas, si pro nàrrere, pustis chi nd’ant prenu sas origras a totus pro annos e annos de cantu depet èssere forte s’ispìritu de sa cuncurrèntzia de su Mercadu Lìberu, cando una banca basca chircat de nde achisire una italiana, si pesat su burdellu. Giornales e primaboghes de Regime cumbinchent a totus chi tocat de difèndere s’economia natzionale dae s’ispeculatzione istràngia. Ite disisperu… Ite dannu pro sas familias italianas diat èssere si sos europeos benint meres in logu nostru (?). 



Pessade imbetzes si sa continuidade territoriale pro s’ìsula nostra l’at fata, e la sighit a fàghere, mègius Ryan Air, o sas cumpannias italianas. 



In Europa, posca, non cumandat sa Crèsia e nen sa Crèsia si permitet de ditare leges e cumandos a sa classe polìtica. In tames in Itàlia, sos ordines eclesiàsticos ispirant e cunditzionant su Parlamentu a fàghere atos contras a unu simple sentidu umanu (mancu religiosu) comente est cussu de sa fecundatzione artifitziale e comente est sa batalla anti-istòrica e anti-làica contras a sos omosessuales, o gajos comente los bolimus cramare. E totu fatu cun su dinare nostru de s’8 pro milli. 



A sa matessi manera, s’Itàlia no at galu ratificadu sa Carta Europea de sas Limbas - mancari apat fatu sa lege 482/99 – e duncas non s’est impignada a livellu internatzionale a respetare sos printzìpios europeos de su multilinguismu e de s’amparu de sas limbas de minoria. Cosa chi ant fatu finas istados ex sovièticos de sos prus disamparados. Bos ispantat custu? No, ca chie bivit in Itàlia ischit bene meda ite diferèntzia b’at intre sas decraratziones lùghidas de sos guvernantes e sa beridade iscuriosa de sas cosas. 



S’Itàlia est un’istadu ricu chi est connoschende un’istajone de indebilitamentu e isputanamentu mannu de sa classe dirigente polìtica, econòmica, militare, religiosa sua. Est logu de iscàndulos fitianos. Est unu logu inue su natzionalismu est gasi forte chi, comente in unu libru de Orwell, finas sa paràula pro lu definire l’ant deburrada pro non istrobbare su sonnu de sas ànimas bellas catocomunistas. 



E finas in Sardigna cantos intelletuales, iscritores, artistas, polìticos connoschimus chi si faghent bellos de un’europeidade solu istròchida (chi est sa caratza de su provintzialismu italianista), ma gherrant contras a sa diversidade linguìstica nostra mancari siat unu piessimu europeu reconottu cussu de amparare sas limbas de minoria? 



A ite nos at giughere totu custu? Ite valores “europeos” nos proponet s’Itàlia (e sa Sardigna) de oe? 



Ca cumbenit a si bestire cun sos pannos europeos pro nos fàghere bellos cando cumbenit. Ma posca, in sa realtade de ogni die, su chi contat est sa sòlita italiedda provintziale e surrungiosa chi connoschimus. Finas in Sardigna. 



Unu tempus si diat èssere naradu: <Una passada de comunismu bi diat bòlere>, ma oe diat bastare “una passada de europeismu”. Cussu beru. 



Pepe Coròngiu