SU GIASSU
Domo
Ite est Diariulimba
Sa gerèntzia de Diariulimba
Su Sòtziu Limba Sarda
Organigramma de su Sòtziu
LINKS
ARCHIVIU annu pro annu 
Pro retzire sa lìtera de noas
ISCRIENOS
diariulimba@sotziulimbasarda.net



Diretore: -       Coord.Editoriale: Micheli Ladu
CHISTIONES

14/05/2008 
Acadèmicos de acordu cun Soru? Bolognesi e Pintore dudosos
[articulos leados dae su giassu www.renatosoru.it]

In su giassu pessonale de su Presidente de sa Regione interventu in sardu de Soru chi piaghet meda a un'acadèmica de s'universidade de Casteddu. In sos cummentos Roberto Bolognesi e Zuanne Frantziscu Pintore avantzant carchi duda...

mercoledì 07 maggio 2008 ore 18:05:14

Renato Soru: 
http://www.renatosoru.it/j/x/65?s=4&v=9&c=283&va=x&id=2703&b=

Duas cosas sceti prima de mi nci andai. M’eis a scusai mancu eu chistionu beni in sardu, ddu chistionau beni a piciocheddu poi?est de diora chi non ddu chistionu, ddu chistionu sceti cun cuncu amigu, non tèngiu prus parentis mannus, nonnus e nonnas cun cui ddu chistionai, ddu chistionu sceti cun cuncu amigu. 
Mei che nai ca est prus fàcili po mei puru de chistionai in italianu che chistionai in sardu, po su chi mei che nai pagu s’ora, però cumprendu chi s’ùnica cosa chi podeus fai est non prus de chistionai de lingua sarda o de sardu ma de chistionai in sardu. 

S’ùnica cosa vera chi podeus fai d’ògnia dì, aciungeus unu arrugheddeddu cichendu de torrai a concuistai una cùncua cosa chi s’est mancada. Est non de chistionai de su sardu ma de chistionai, po su chi podeus fai, in sardu. Po cussu domandu scusa chi seu partu de moda mala prima candu apu nau: “ma, e cumenti mai seus chistionendi in italianu?”, poita ca creu ca sa cosa prus importanti po d’ognunu chi s’òcupat de lingua sarda siat innantzi totu de testimoniai ca si podit chistionai in sardu. Chi unu non ci dda fait, depit fai cumenti apu fatu deu candu apu cicau de imparai a chistionai inglesu, e cioè chistionai inglesu o sardu, mancai siat prus difìcili, mancai podeus parri pogheddu fintzas pagu intelligentis poita non si benint is fueddus, ma est s’ùnicu modu de chistionai una lingua, chistionendi·dda. Si nuncas andaus pagu a tesu, o puru chi unu pròpiu non ci dda fait, e ddi oleus beni a su pròpiu, mancai podit fai mellus un’iaxi de atras cosas, ma est mellus chi fatzat atras cosas imbecis che cussa. Duncas est sceti poita ca tèngiu pagu ideas, ma una dda tèngiu pròpiu precisa. Deu soi veramenti arròsciu de cussus chi chistionant de sa lingua sarda, m’iat a praxi sceti de intendi genti chistionendu in sardu. Est sceti custa cosa! 

[?] E intzàs cumenti unu chi po cuncu annu tenit sa responsabilidadi de custa Regioni, e ita eus cicau de fai? e ita apu cicau de fai ? e ita m’iat a praxi de fai? Eus cicau de, chi est possìbili, po parti nostra puru, eus cicau de ddi donai pogheddu de dignidadi, cùncua borta chistionendu in sardu, e eus fatu sfortzu mannu cichendu de valorizai, de concludi su traballu chi atrus ant fatu prima de nosu e seus bessius cun unu “codice linguistico in uscita”, non mi nd’arregordu prus nimancu cumenti dd’eus tzerriau, in ògnia casu, sa Lingua Sarda Comuna, e cun cussu, pagu chi siat, eus iscritu sa primu delìbera in sardu, poi nd’eus iscritu una segunda, ecc. Eus cicau de fai cùncua cosa. 
In capas est berus seus stètius aici in parti cuntentus e in parti giai giai sciocaus chi abiaus arrenèscius a fai sa Limba Sarda Comuna chi poi si seus pogheddu dromius, no eus fatu atras cosas abastantza in pressi. Est ora de fai atras cosas inveci. 

Un’atra cosa pitia pitia chi eus cicau de fai est de dedicai ocannu sa Die de sa Sardigna, po nai : « su sardu est importanti ! sa lingua sarda est importanti ! » ddi dedicaus sa die de totu su pòpulu sardu. Chi est custa puru ocasioni po chistionai in sardu, eus a chistionai in sardu in su Consìgliu regionali, eus a fai discursus in sardu, eus a fueddai in sardu, est unu modu po testimoniai a is sardus, a is piciocheddus o a is famìlias chi non si ndi depit parri bregùngia, cumenti bosatrus scideis beni, ma cumenti invecis a is tempus mius cuncunu pensàt, e ddi podessit finas parri bregùngia de chistionai in sardu. Non si ndi depit parri bregùngia ma antzi est un’orgògliu, unu valori, una richesa manna chi teneus e est importanti a no dda perdiri. Custu est su sensu de “Sa Die de sa Sardigna”. Nau custu, cumprendu ca in capas eus sbagliau cun sa lei 9, trasferendu a is Provìncias sa responsabilidadi; teniat meda arrexoni chi at nau, a bias chi faeus una polìtica regionali de sa lingua sarda e po essi finas segurus chi sa polìtica regionali de sa lingua sarda siat po totu sa Regioni, po totu is Provìncias, po d’ògnia Comunu o Comuna de sa Sardigna, in sa stessa manera, uguali, segundu standard, segundu critèrius scientìficus, e teneis arrexoni in custu. Duncas cùncua cosa depeus fai po rimediai. Cumenti teneis arrexoni meda chi est fintzas bregùngia chi totu custa atividadi a subra sa lingua sarda nosu dda fadeus a subra de una lei italiana chi si pagat cun cuncu soddisceddu, cun cuncu francu, cumenti eis nau:“sempri prus pagu”. 

E intzàs teneis arrexoni est s’ora de ndi bessiri cun una lei regionali subra sa lingua sarda, e mi fait praxeri, apu intèndiu chistionai de sa lei friulana cumenti de unu bellu puntu de partentza, unu bellu esèmpiu, e deu creu chi podeus fintzas promiti de traballai meda in is pròssimas cidas e prima de s’istadi bessiri cun una lei aprovada de sa Giunta regionali e trasmìtia a su Consìgliu cichendu de dd’aprovai prima de sa fini de sa legisladura. 
Sa lei friulana podit essi unu bellu puntu de partentza, de discussioni intra de nosu, e si domandu pròpiu a bosatrus puru de si fai parti attiva, de bessiri cun propostas, cun discussionis, cun arrexonamentus, in manera chi podeus fai in pressi custa proposta de lei e dd’aprovai in sa sa Giunta. 
Un’atra cosa e s’ùrtima creu, teneis arrexoni, su modu in capas su prus importanti po propagandai, po dda fai fueddai custa lingua sarda, po non dda scaresci, fintzas po non dda scaresci po chini dd’at imparada e po agiudai chi dda connoscit a dda imparai a is pròpius fillus e non sempri nc’arrenescit, deu a esèmpiu non ci soi arrenèsciu abastantza de imparai is fillus mius. 

E cussu de tenni mass media, televisionis o ràdius chi chistionint in sardu d’ògnia dì, e intzàs est berus chi unu primu passiteddu dd’eus fatu cida passada, est cussu de cabudanni, at a essi 30 minutus d’ògnia dì, deu creu chi siant totus in sardu, in Rai 3, est importanti fintzas cumenti de sìmbulu, no est un’atra radiedda, est Rai 3, d’ògnia dì, 30 minutus chi nosu iaus a bòlliri totus in sardu. Però in capas, non ci eus mai pensau, ma in capas est ora de nci pensai. A sa fini in Sardigna nci at un’iaxi de frecuentzas, nci at un’iaxi de arràdius. E chi dda pigaus nosu un’arràdiu regionali chi chistionat 24 oras a sa dì in sardu? In totu in variantis? In capas nci olit pagu dinai, [?] Duncas, no ia a bòlliri chi mi nerint chi seu cichendu de fai Radio Kabul o tele Kabul! Però si podeus impegnai a chistionai de totu fuorchè de polìtica [?] e comunque custa cosa segundu mei dda depeus fai, a sa stessa manera, nosu seus discutendu cun sa Rai po una cosa, chi segundu mei po bosatrus est meda importanti, una cosa chi “in codice” eus nominau Rai 3 bis chi olit nai: Rai 3 est sa Rai 3 chi connosceis, cun 30 minutus in sardu, ma Rai 3 bis est una cosa totu po nosu, a ubi su sardu non funt 30 minutus ma mancai funt mesu giorronada, duncas Rai 3 bis chi at a essi una cosa cun totu sa programmatzioni sarda o gran parti de sa programmatzioni diat pòdiri essi in sardu. Custu seus discutendu cun sa Rai, est una cosa chi nosu credeus chi ndi teneus su diritu, poita eus fatu fintzas un’acòrdiu a subra de sa televisioni digitali. Duncas creu chi si ndi depeus movi intro pressi, sa lei e poi is mass media. Una ràdiu creu chi siat fàcili meda de dda fai, e in sa televisioni ugualmenti creu chi cùncua cosa meda importanti dda podeus fai. In s’interis nc’est una cosa fàcili fàcili chi podeus fai, in su situ de sa Regioni a su mancu una Web Tv dda podeus fai in sardu, a ubi d’ògnia dì nc’est cùncua cosa de nou, a ubi podint contribuiri fintzas totu is sportellus comunalis, localis, intervistant una personi, intervistant un’antzianu, andant a scola, trasmitint, nosu podeus comprai unu pogheddu de telecamereddas, costant prus pagu de milla èuros, ndi ddi donaus una a cadeunu, ddu trasmitint in digitali, faeus una bellissima Web Tv [?]. 

In s’interis, s’Assessori in capas fiat narendi·ddu prima, seus fadendu una cosa, unu bandu bessit custas dìs, a ubi finantziaus po ognuna de is 377 biddas de sa Sardigna, 2 oras de trasmissioni a ubi intervistaus sa memòria, intervistaus is antzianus, po tenni in su stessu annu una testimoniantza de sa pronùncia, de su modu de chistionai e fintzas de stòrias chi funt andendu a si pèrdiri poita nemus ddas at scritas. Custas 377 intervistas o trasmissionis podint essi una parti importanti de sa Web Tv, ma prus importanti una Web Tv chi si movit d’ògnia dì atraversu is ofìtzius bostrus e in capas custu Mass media ddu podeis fai bosatrus cun una tecnologia chi certu no est a sa portada de totus ma est a sa portada de un’iaxi de genti e sempri prus genti, chi podit essi custa Web Tv. 
Grazie mille. 

Renato Soru 


Commenti: 

cristina lavinio 

[2008-05-10 09:53:21] Fiat ora! deu puru seu arroscia de totus cussus chi arrexonant de sardu e basta: incummentzaus a ddu chistionai, e a dd'imperai chistionendi e scriendi. Ma non iat essi ca tottus cussus chi ndi chistionanta tanti, chen'e ddu chistionai, est poita no ddu scinti, su sardu? teninti, cumenti si narat in italianu, sa "coda di paglia" e intzandus segant sa conca a tottus. E deddiora. Immoi basta, però! E mancai s'eus accattai ca sa Limba Sarda Comuna non serbit a nudda (o serbit a pagu cosa): imperaus su sardu (is variedadis de sardu) chi connosceus. Tuttu su restu iat a benni a solu (chi eus a bolli: standardizzazioni, ortografia ecc. ecc.). Ma nci olit meda "cultura linguistica", meda connoscentzia de cumenti funtzionant is linguas (tottus, non scetti sa sarda) po ddu cumprendi. Est custa cultura chi mancat: po cussu medas botas intendeus unu muntoni de tontesas... Chissai poita po arrexonai beni de mexina o de archeologia si depit essi studiaus in cuddas materias, invecias po nai cumenti si depit fai cun is linguas sa cosa (su studiu de sa linguistica) non parit necessaria e totus si pensant autorizzaus a nai calisisiat cosa ddi benit a conca. Po cust'arrexoni, imperaus su sardu e accabaus de nai cumenti depit essi : iat essi cussu chi po Manzoni fiat "il Signor Uso" a ddu detzidi.


gianfranco pintore

[2008-05-13 08:06:05] Sa briga chi faghet Cristina Lavinio a chie faveddat de sardu e non chistionat su sardu est che a sa manu de Deus: cossolat a faghet bene. Ma una duda mi pissighit: est sa Cristina Lavinio chi at gherradu contra a su sardu annos e annos, sa chi at brigadu a Antonello Satta e a àteros unu sero in s'Aula manna de "Lettere" chi cheriant su sardu in sas iscolas, sa chi s'est posta de rugradis in sa collida de sas firmas pro su bilinguismu o est unu casu de ominimia? 
Craru, sa galania de s'òmine est chi est sugetu a mudare su pàrrere suo. Bellu diat èssere de lèghere "perdonade, ma pro annos apo contadu tontìghines", e però non si podet tènnere totu in sa bida. Cun unu pagu de isfortzu galu, forsis, Lavinio at a cumprèndere una die chi una limba chi non punnat a s'unidade est destinada a si nche mòrrere. E chi sos tècnicos bi sunt pro isòrvere sos problemas, no pro los fraigare.


Roberto Bolognesi

[2008-05-13 20:51:07] E fiat ora e totu! Eus depiu abetai unus cantus annus innanti de biri un'articulu scritu in sardu de unu/a docenti de s'universidadi italiana in Sardigna. Beni bennia Professoressa Lavinio! Join the club! S'inglesu innoi est "di rigore" poita ca est unu club internatzionali su de is academicus chi scriint e fueddant in sardu. Fintzas a immoi ammancánt sceti, foras de s'ecetzioni de Mauritziu Virdis, is academicus chi trabballant in Sardigna. Fustei est casi sa primu: beni meda! Spereus chi siat unu "point of no return", a su mancu po fustei. 

Fustei tenit arrexoni candu narat: "Est custa cultura chi mancat": sa "connoscentzia de cumenti funtzionant is linguas (tottus, non scetti sa sarda). Sa "linguistica sarda", in s'universidadi italiana de Sardigna studiat sceti sa storia de is fueddus latinus in Sardigna. Sa linguistica bera-sa chi incumentzat cun De Saussure in su 1916-in Sardigna non dd'ant mai aplicada. Sceti e sempri Wagner-foras de s'ecetzioni de Mauritziu Virdis-sempri e sceti fonetica storica tedesca de su 1800. Opuru, comenti at fatu fustei e totu, linguistica moderna aplicada a s'italianu. E mancai a s'Italianu Regionali de Sardigna, ma mai aplicada a su sardu. Custa est s'arrexoni ca, a dolu mannu, immoi is chi bolint trabballai a pitzus de su sardu non tenint trastus (strumenti) modernus. 

Wagner e Wagner sceti e sempri Wagner, e, in prus, cussu pagu chi apu scritu deu in italianu. Totu sa circa a pitzus de su sardu chi ant fatu aintru de unu cuadru teoricu modernu est fata foras de Sardigna e foras de s'Italia e est pubblicada in inglesu o in tedescu o in olandesu o in francesu. Custa est sa situatzioni. "Est custa cultura chi mancat": berus est! Ammancat sa curtura moderna aplicada a su sardu e scrita in una lingua chi is sardus potzant cumprendi. Ma sa curpa de chini est? Deu sa parti mia dd'apu fata. Lassendi a una parti is articulus medas chi scriu in italianu e in sardu, de pagu est bessiu su de tres libbrus in italianu chi apu scritu o curau a pitzus de su sardu in unu cuadru teoricu modernu e internatzionali. E fustei? Aundi funt is pubblicatzionis de fustei a pitzus de su sardu? Deu non dd'apu biu mai una. Sempri e sceti a pitzus de s'italianu. 

Est berus ca po fueddai de mexina tocat a dd´essi studiada sa materia, ma est berus puru ca unu ginecologu est mellus ca non si pongat a fai su dentista! Sempri fueddendi de tontesas... Duncas, biendi ca sa cosa immoi est comenti est, tocat a ponni impari totu is fortzas chi nci funt po arribbai a fai de su sardu una lingua normali. S´universidadi italiana de Sardigna est sa chi at fatu prus pagu po, e a pitzus de, su sardu. Sigumenti in Sardigna circa pagu e nudda ndi feis, chi boleis intrai in su ballu tundu chi nosu eus incumentzau a baddai de diora, incumentzai a fai intrai is studius internatzionalis chi nosu `foresus` eus fatu in is programmas de linguistica sarda in Sardigna. E incumentzai a pensai a sa manera de fai arribbai is trastus modernus de sa linguistica generali a totu cussa genti chi est trabballendi de diora, e po su in prus a gratis, po su sardu. Chi a bortas custa genti `narat tontesas` sa curpa est de bos atrus chi non eis fatu mai nudda po annoai sa linguistica de su sardu. Fustei tontesas a pitzus de su sardu non nd´at nau mai, poita ca non at mai nau nudda a pitzus de su sardu. 

A chini non fait nudda non sballiat mai.



http://www.renatosoru.it/j/x/65?s=4&v=9&c=283&va=x&id=2703&b=





 

 
 
 

 

 
diariulimba@sotziulimbasarda.net  © sotziulimbasarda 2004-2008,"e' vietato riprodurre articoli originali o estratti da questo sito senza l'assenso della direzione"