|
Conspectus rerum latinus, custu si leghet in su
giassu (www.eu2006.fi)
de sa presidčntzia de s’Unione Europea chi tocat pro ses meses a
sa Finlŕndia, chi at seperadu de impreare finas sa limba latina. In
intro s’agatat una lětera de noas rennovada una borta a sa chida
dae Reijo Pitkaranta e Tomo Pekkanen, duos latinistas fundadores de
sa Radiophoniae Finnicae Generali, una istatzione rŕdiu chi
trasmitit pentzi in sa limba de Cicerone. Custa cosa peroe no at
ispantadu meda sos veteranos de sas istitutziones europeas: difatis
giai in su 1999 Helsinki, cando finas tando li tocavat su semestre
europeu, aiat impreadu su latinu pro fŕghere sa befa a sos tedescos,
chi aviant comintzadu una
gherra limběstica. In cussos tempos sos finlandesos aiant refudadu
de dare sa tradutzione paris-paris in tedescu in sas reuniones de
sos ministros UE faghende solu su servětziu in limba frantzesa e
iglesa. Pro protesta sos ministros teutňnicos non si fiant
presentados a sos atňbios europeos, narende chi sa tedesca fiat sa
limba prus chistionada in su Continente. Pro resposta is finlandesos
aiant seperadu unu idioma galu prus “universale”, su latinu. Colados sete annos istupat torra
custa faina curiosa, peroe custa borta chene peruna cuntierra. Totu
in latinu sos finlandesos ispiegant chi est solu unu
reconnoschimentu a sas radighinas clŕssicas de s’Unione Europea.
No est sa prima borta chi su latinu intrat in
sas chistionadas istitutzionales: in sos annos setanta Mario Capanna, chi tando fiat
euodeputadu, aiat faeddadu in latinu a sa
plenŕria de su Parlamentu UE. Cheriat ammostrare chi sa manca
radicale fiat culta cantu sos ŕteros ambientes polěticos.
Ma in sas istitutziones europeas no intrant
pentzi sas “limbas mortas”, ma finas cussa vivas, de minoria
cumente su Gačlicu. S’Irlanda aiat impreadu meda sa limba
materna sua in sas chistionadas ufitziales pro su semestre de
presindčntzia de su 2004.
Inoghe sa presentada in latinu:
Finnis Unioni Europaeae praesidentibus in morem venit, ut de rebus ad praesidentiam spectantibus Conspectus Latinus divulgaretur. Anno undebismillesimo (1999), cum Finnia praesidentiam teneret, ille conspectus oculos animosque Europaeorum in se convertit atque multis et benignis commentariis apud eos acceptus est. Quae cum ita sint, Conspectus etiam anno bis millesimo sexto (2006) Latine redigitur. Accedit, quod usus linguae Latinae cultui humano Europaeo honorem habet et de radicibus societatis Europaeae usque ad antiquitatem classicam pertinentibus omnes commonefacit.
Conspectus rerum Latinus a Professore Tuomo Pekkanen et Docente Reijo Pitkäranta scribitur, qui ab anno millesimo nongentesimo undenonagesimo (1989) Radiophoniae Finnicae Generali (YLE) nuntios Latinos redigunt.
Conspectus rerum Latinus in paginis interretiariis Praesidentiae Unionis Europaeae divulgatur et fieri potest, ut illum etiam in tuum cursum electronicum mittendum mandes. Mense Iulio bis, a mense Septembri usque ad Decembrem mensem semel singulis septimanis redigetur. Mense Augusto pausa erit aestiva. Dies, quo exit, est Mercurii.
|