Si b’at unu logu in Sardigna in ue de sardu si nde intendet azigu de a beru, custu est sa Crèsia. Non petzi leada a cunsideru comente fàbricu, ma a manera pretzisa comente “ecclesia”, assemblea, cunsessu, cunfèrentzia, cumone de totu sos sardos cristianos. Sas gerarchias, finas cando sunt sardas e non continentales, non parent interessadas meda a s’impreu de sa limba sarda in sa liturgia e in sas prèigas. Sa Crèsia sarda nd’est bènnida, dae unos norantanos annos a como, a èssere una de sas prus balentosas agentzias linguìsticas de s’istadu italianu. 



E puru una parte manna de s’identidade isulana est istada in sos sèculos ligada a su sentidu religiosu de sa Sea Apostòlica Romana. Finas sos ungrones de profanidade chi bi sunt, e bi sunt istados, in sa sacralidade sarda ant tentu amparu suta s’impàliu de sa fide làdina de sos sardos in Cristos. Mai, mancu in tempos difitziles, sos sardos ant postu in duda sa funtzione e s’àrchida de su credu catòlicu. E mancu ant mai fatu patire a sos preides acanarjadas o iscicutos comente, pro nàrrere, ant connotu in Ispagna o Frantza. 



Ma sa Crèsia sarda, dae cando aiat cuncordadu sas paghes cun su Fascismu, posca de àere controidu s’unidade italiana (mentres sos sardos fiant in favore), at proibidu in ogni ritu ufitziale s’impreu de sa limba sarda. E gasi, comente sa Repùblica at sighidu a grussera sa polìtica linguìstica fascista finas a su 1999 nessi, sa Crèsia at torradu su praghere de totu su dinari chi li at istrinadu, e li istrinat, s’Istadu italianu. In pagas paràulas, at abratzadu sa càusa natzionalista italiana e at agiudadu a ispainare e difùndere sa limba de s’istadu binchidore monàrchicu-fascista-republicanu. Ma catòlicu non cheriat nàrrere “universale”? 



Non b’at perunu tretu de sos evangèlios in ue Deus vedat a sos cristianos de faeddare sa limba issoro. Antzis, Gesus faeddaiat s’aramàicu una limba chi oe est che a su sardu in perìgulu de no èssere prus allegada e de abbarrare cunfetada solu in sos ditzionàrios e in sos atlantes toponomàsticos e linguìsticos de sos chircadores de antigòrios. <Eloi, eloi lama sabactani>, aiat ghemidu Su Sarvadore in sa rughe manigende sa limba de sa gente, mentres oe sos arretores de sas parròchias sardas faeddant de Deus in sa limba fatisca e burocràtica de s’istadu. 



Nos at delusu meda, in custos ùrtimos annos, s’andòngiu de sa Crèsia sarda chi at istransidu de iscaretzire sa chistione de sa limba. Promissas, impignos e proclamas sunt abarrados che pudda a sèmene. Commissiones cunvocadas pro seberare e sebestare una limba pro sa liturgia sunt lòmpidas a unu fodde unfradu de nudda. Est pecadu custu? Est contras a Deus dare agiudu pro chi mòrgiat unu pòpulu, un’istòria, unu limbàgiu chi contat prus de milli annos de vida? Andat bene impreare sa limba in crèsia, non pro pregare, ma pro trastos folclorìsticos e càntigos e ballos bonos pro sagras de sas pàrdulas o de su bìschidu? 



Petzi de italianos si podet crèere in Deus? Non pertocat a nois giuigare, pro dicia bona. Pro como bastat a contare su chi est cuntessende, o mègius, su chi no est cuntessende. E mentres in Itàlia sa Crèsia leat positziones polìticas discutìbiles contras a su deretu a una fecundatzione artifitziale sena arriscos, contras a sos gàjos e a sas uniones tziviles, in Sardigna sighit – nointames sas promissas – a negare su sardu a sos sardos. No est unu sèberu fatu a afainu, ca pro sa polìtica sos piscamos isperiant e non sunt ogros a sa tzurpa. 



At a èssere roba de pagu gabbale pro chie isetat su paradisu e cundennat sa cultura nostra (cristiana) a s’inferru. Totu curpa de unu 8 pro milli chi, in àteros tempos, in antis de s’unidade italiana, sos preides etotu diant àere cramadu “simonia” e oe mentovant – ma no est relativismu - “netzessidade”. Pro caridade cristiana, nessi: unu pagu de atentzione pro unu problema chi no est de segundu pianu pro fàghere a manera chi sa Sardigna de oe mantèngiat un’identidade e non siat nen su gruspidòrgiu de Briatore e nen s’apartaditzu de sos radical chic postmarxistas.