SU GIASSU
Domo
Ite est Diariulimba
Sa gerèntzia de Diariulimba
Su Sòtziu Limba Sarda
Organigramma de su Sòtziu
LINKS
ARCHIVIU annu pro annu 
Pro retzire sa lìtera de noas
ISCRIENOS
diariulimba@sotziulimbasarda.net



Diretore: -       Coord.Editoriale: Micheli Ladu
CHISTIONES

08/08/2008 
Sa Chirca sotziolinguìstica? Prena de pregiudìtzios
[de Micheli Pinna]

Direttore istimadu, a paraulas maccas, narat su diciu antigu, toccat de fagher origras surdas. Ite cheres chi ti nerza: in unu mundu che’su nostru in ue onzi culu ‘e cane est professore e duttore calegunu s’anneat si lu mutint “Signore”. Est propiu gasi: Duttores e professores mai cantos, signores pagos. Pagos meda, a dolu mannu. Mi paret chi a custos iscientziados chi ant fattu sa chirca socio linguistica, survey, li narant, mi paret chi de custu si cherfat fueddari, lis manchet su menzus. Diat esser a narrer chi lis mancat su sensu, de su c’ant fattu. Sa chirca, peruna chirca, in cale si siat zassu si cherfat chircare, non est a ponner numeros e cantidades unos in fattu a s’atteru. Sos numeros e sas cantidades ateru non sunt si non istrumentos pro cherrer accrarare su chi “bidet” sa conca, prima de s’ogru de s’iscientziadu. Sunt che sas notas de un’ispartidu e che sas manos de unu sonatore. Esprimint chin prus o mancu capatzidade, su chi su composidore o su sonatore zughet in conca.



Eo, pro narrer, zutto in conca chi in Sardigna sos sardos, finas sos chi creent chi non fueddant in sardu, invetze lu fueddant, finas cando paret chi siant fueddende in italianu. Chin sos numeros, si scherzo, lu poto dimustrare. Zutto in conca, pro narrer, chi cando unu bonesu fueddat in bonesu, o unu anelesu fueddat in anelesu est fueddende in sardu. Ite cheret narrere fueddare in sardu?



Fueddare in sardu, o in cale si siat atera limba onzunu chin s’impreu chi de cussa limba nde podet e nd’ischit fagher, est a impreare sas istrutturas, sos sonos, s’intonu, su lessicu de cussa limba. Ma cando mai, in su duamiza e otto, depimus galu chistionai de ite bolet narai e fueddai una limba. O depimus galu narrer chi sas limbas cambiant, chi sas limbas si fueddant in manera differente dae logu a logu, finas sas matessi limbas?S’inglesu de unu professore de Oxford podet essere su matessi de unu camareri? Non d’isco. E cale est s’impreu prus zustu, prus beru, prus balidu? Non d’isco. Ma isco, però, chi siat s’inglesu de su professore de Oxford siat s’inglesu de su camareri est inglesu.



E Tando proite cando fueddamus de su sardu devimus bogai a campu tottu custos macchines chena conca nen cabu? Chie faghet chirca sotziale, limbistica o de ateru, diat deper ischire, penso, chi sas dimandas chi si faghent sunt pius importantes de sas rispostas. In sa chirca chi at cumandadu e pagadu sa regione s’irballiu non est in sas rispostas ma in sas dimandas. Comente sunt istados fattos, in ue sunt istadas fattos, e a chie sunt istadas fattas. A fundu de sas modalidades e de sas proceduras de sa chirca matessi, b’at unu irballiu ‘e metodo.



Una chirca seria, metodologicamente bene affundada, non deviat partire dae sos perzuddissios chi ghiant custa chirca. Non deviat partire dae ite creet sa zente chi siat una limba. Non deviat partire dimandende si sa zente podet cherrer una limba chi non connoschet. Tzertu si dimandas a sa zente si cheret fueddari una limba istandard o sa limba chi impreat a fettianu, tottu, finas eo, rispondo chi cherzo fueddari sa limba mia fettina. Ma finas pro s’italianu. Si diamus dimandare a sos italianos ite limba cherent fueddari, bona parte ti diat rispondere, e in chircas c’ant za fattu, ant rispostu, chi fueddant sa limba fettina issoro. E puru nemos de nois narat chi s’italianu non b’est. Ischimus it’est e coment’est istadu fattu. Non tottu sos italianos tenent sapidoria limbistica, a bortas mancu sos istudiados. Ca una cosa est a la fueddari, una limba, atera cosa est a ischire it’est, comente funtzionat, comente s’est fatta e come si faghet una limba. E ateras chistiones chi sunt, materia de sos limbistas non de chie fueddat una limba.



O fortzis nois fueddaus e ischimus s’italianu de s’istandard burocraticu, o de s’istandard, de sa politica o s’italianu de chie bendet podeddos o s’istandard litterariu?

Duncas sos istandard sunt medas. E de custos bi nd’at chi si diffundent prus de atteros. Si sa regione fraigat un’istandard e lu faghet zirare ite b’at de istranu si cuss’istandard si arraighinat inter sa zente e benit impreadu. Si non s’arraighinat non cherrer narrer nudda. Restat sempre un’istandard chi benit impreadu in carchi momentu e in carchi cuntestu. At a cambiare e at a mezorare, o finas peorare, comente a tottu sas ateras cosas de su mundu.



Custos professores Weberianos, diant fagher bene a rier issos, unu pagu ‘e prus. Ca pro cantu nos pertocat nos ant fattu a rier fintzas troppu, chin sos imboligos issoro. Si diat esser a cosa lis dia contare su contu de Diogene il Cinico chi cando unu filosofu li dimandeit ite fiat sa veridade Diogene leeit unu cannau russu, lu ligheit a una Sardina e comintzeit a la trazare. Ite cherides chi bos nia: siemus sanos e pro su restu chie at a aer filu at a tessere.



Micheli Pinna



 
 
 

 

 
diariulimba@sotziulimbasarda.net  © sotziulimbasarda 2004-2008,"e' vietato riprodurre articoli originali o estratti da questo sito senza l'assenso della direzione"