© LimbaSarda 2004

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

18/10/2005 Parres lìberos

Sa Brigada Tataresa

de Roberto Bolognesi


In sa Nuova Sardegna funt bessendi un’articulu afatu de s’atru po criticai su trabballu de sa cummissioni noa po sa lingua sarda e po atacai sa politica linguistica de Soru. Su giornali de Sassari est de diora mandendi custus duus messagius: 1) su sardu non serbit a nudda (unu po totus: Fois), 2) chi propriu non si ndi podit fai de mancu, s’unicu sardu chi balit est su logudoresu (unu po totus: Bainzu Ledda).
Immoi nci funt abarraus mali ca sa cummissioni noa at agatau una forma de sardu chi podit ponni de acordiu a totus is sardus. Immoi fait a incumentzai a trabballai de aderus.
“Caporetto! All’armi! La Patria è in pericolo!”
Firmus de coru e de manu, postus de baionetta e atzudus chi oiammommía, cantendi “Il Piave mormoró”, si creint erois che cuddus de sa Brigata Sassaresa e sparant …(...)
Lasseus perdi a Tanda, ca si creit de podi ancora cullionai sa genti cun is contixeddus de su logudoresu “grandu lingua literaria” e Bainzu Ledda, ca iat a fai mellus a afai atru a su mancu a innantis de si fai intervistai. E unu giornalista cun unu minimu de etica professionali dd’iat “protetto da se stesso”: Nuragare? 

Pigaus a Antonello Mattone, chi si dd’at giogada prus a fini in s’articulu “La lingua sarda ha un valore politico Ma non esageriamo”La Nuova Sardegna - Fatto del Giorno, 04-10-05, pag. 15.
In cust’articulu issu ammostat totu su chi non scit de sa chistioni. 
Mattone scriit: “La commissione ha opportunamente respinto l’ipotesi di utilizzare la cosidetta lingua sarda unificata (cioè il sardo costruito a tavolino con tante «kappa» che sembra una lingua semitica) e ha deciso di puntare su una delle tante varianti esistenti considerata «sa limba sarda comune». Tramontato anche il «sardu de mesanìa», cioé il sardo parlato nell’alto Oristanese (Abbasanta, Ghilarza), dove convivono termini campidanesi e logudoresi, la Commissione ora dovrà scegliere tra i due idiomi più storicamente importanti e più adoperati dagli abitanti dell’isola.”
Parafrasando la canzonetta di Rita Pavone: “Le balle del Mattone”!
Deu nau sceti: ma si podiat informai cust’omini? Ma non ndi tenit brigungia de ammostai a totus ca non ndi scit propriu una cibudda de custas cosas? Ma ita ddi fiat costau a andai a si castiai su chi nci est scritu in is propostas de “LSU” e de “Mesania”? E is redatoris de sa Nuova? Ma dinnidadi professionali non ndi tenint? O si creint ca totus funt mali-pigaus che a issus?
A su chi parit ddis bastat chi unu fueddit mali de su sardu…
Mattone acabbat s’articulu de aici: “Una nota a margine. Posso testimoniare (per esperienza diretta) che il livello di conoscenza delle lingue straniere e, in particolare, dell’inglese è tra gli studenti universitari, ma anche tra i laureati, estremamente basso. A ciò si deve aggiungere una conoscenza precaria della stessa lingua italiana nei suoi aspetti sintatici e grammaticali. Sono d’accordo per valorizzare «identitariamente» il sardo ma, per cortesia, non esageriamo.”
Chentza de si sfortzai tropu ligendi “tra le righe”, est craru ca Mattone est nendi ca non balit sa pena de fai tropu cosa po su sardu: onori eia, ma dinari nudda! Su dinai depit andai totu a s’inglesu e a s’italianu…
E immoi cassaus su mraxani! Mattone bellu e caru, ma immoi giai totu su dinai bandat a s’italianu e a s’inglesu… o non si ndi fiat acatau?
Ma fustei s’est domandau mai poita in Italia s’inglesu non dd’imparat nisciunus? Certu non est poita su dinai bandat totu a finantziai s’imparu de su sardu!
Su motivu est ca in Italia ddoi est una mentalidadi de “monolinguismu istericu”. Est ancora sa mentalidadi fascista (mancai bengat de is giacobinus) chi bolit chi “sa lingua natzionali” siat s’unica chi si intendit e si fueddat.
Is unicus paisus europeus aundi s’inglesu (che lingua strangia) ddu fueddant de aderus funt s’Olanda e sa Scandinavia. Poita? Poita ca innias is films e is programmas de sa televisioni strangius non fuent dopiaus, che in Italia, e sa genti intendit is atras linguas puru. S’inglesu in Olanda ddu fueddant fintzas is chi ghiant s’autobus…
Duncas chi de aderus is sardus bolint imparai s’inglesu, depint pediri chi is films americanus arribbint in lingua originali cun is suta-titulus (mancai in sardu!). Sa scola, intzandus, podit serbiri a arrifiniri s’inglesu chi is pipius ant imparau giai de sa televisioni. Atru dinai non ndi serbit…
Po s’italianu sa chistioni iat essi comica, chi non nci fiat de prangi! A pustis de prus de 200 annus de terrorismu linguisticu e cun totu su dinai chi sa lingua italiana si costat (de tassas, de giornalis, de libbrus, de televisioni, de scola, de universidadi, de academias, de genti pagada po scriri tontesas, bastit chi siant in italianu!) is sardus ant imparau una lingua chi non est s’italianu, ma un’ammisturu de lessicu prus o mancu italianu e de grammatica sarda. Sa beffa prus manna est ca custa lingua s’est stabbilizada, poita ca is sardus funt cumbincius de fueddai s’italianu mellus de totus!
Custa lingua sa scola non dd’acetat e is maistus cracant a is pipius: in Sardinnia sa “dispersione scolastica” est a su dopiu de sa media italiana!
“La situazione è tragica, ma non è seria!”
E Mattone narat a non esagerai cun su sardu…

Deu nau ca insaras est mellus a esagerai cun s’inglesu. Bastat a pigai s’inglesu che “lingua veicolare” a su postu de s’italianu. Tanti de s’italianu ita si ndi feus? Oi non serbit prus ni po trabballai ni che lingua de curtura (aundi est sa curtura italiana foras de sa moda?) e in Europa tra pagu s’at imperai sceti s’inglesu che lingua uficiali.
Su sardu si dd’aguantaus che lingua de s’identidadi e imparaus a bivi in su mundu: pensai sceti a ita bolit nai a si podi castiai su telegiornali de sa BBC a su postu de su de sa RAI o de Berlusconi!
Ita chi ddu sciiant is Italianus su chi ndi pensant de issus in is atrus paisus!
E is sardus? Candu ant a imparai atras linguas e ant essi abbilis de s’acostai a atras curturas foras de s’italiana, ant a scoberri ca de totus is modellus de modernidadi possibbilis, ant pigau su peus.

Try it again, Mattone!

Roberto Bolognesi

A segus