© LimbaSarda 2004

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

12/02/2005 Parres e invettivas

Ma su Guvernu Sardu si nd'afutit de sa limba?

de Micheli Tedde

De sa chistione de sa limba e de sa cultura sarda a sa Regione paret chi no li nd’affutit nudda? 



Sa cosa curiosa est chi, pro cunvinchere sos sardos chi custu guvernu aiat fattu una politica divescia dae sos ateros, si fit nadu, lende puru comente logu simbolu su Nuraghe Losa, chi, sa chistione de s’identidade e de sa cultura fit istada de importantzia manna pro unu progetu nou pro sa Sardigna. 



Zente meda, de siguru, aiat incumintzadu a bisare e a che immaginare una Sardigna pius a cultzu a totu sos sardos. Su sentidu forte de amore de sardos meda pro sa terra, s’istoria, sa limba, sas traditziones, pariat chi podiant torrare a pizu dae unu cuzolu cuadu.



Chi totu su mundu aiat potidu abbaidare a sa Sardigna divesciamente. Totu cussu chi fortzis su Partidu Sardu de oe no fit resessìdu piùs a otennere pruite ‘ezu, no capassu de abbaidare innanti e de torrare a nou cun zente zovane e noa.



A custa ispera de torrare cun pius cussentzia a sa cultura e a s’istoria puru, si fit acciuntu fintzas calchi istudiosu, chi dae calchi annu, aiat bogadu a fora s’idea de su mitu de una Sardigna misteriosa chi si podiat cumintzare a istudiare da un’ater’ala, in un’atera manera, cun un’ateru ispiritu e cun atera pessonas, a largu dae sas solitas sovrintendentzas sardas chi pagu o nudda aiant fattu finu a cussu mamentu. 



Calicunu chi cheriat ‘idere sa Sardigna de su passadu, no pius comente terra e populu minore e dae totu conchistadu, ma comente populu forte e indipendente prima de essere colonizadu.



Sa Sardigna duncas in su passadu podiat essere istada una terra de importu mannu pro tota s’istoria de su mediterraneu?!!! Atlantide fortzis?! Totu custu podiat essere, podet essere? Fortzis, balet sa pena a l’istudiare pro l’ischire.



A dolu mannu però, bi sunt pessonas, no pare beru ma sardos pro su pius, chi totu custu no lu cherent nemmancu pessare! Diat a pàrrere un’eresia!! (pro issos).



Pro custu, zente, a cantu paret meda laboriosa, s’est posta de impignu pro faghere de totu contra a una cultura de sos sardos chi podiat essere, a parre issoro,“periculosa puru” (cun sa limba e un’istoria noa) pro faghere bessire a fora s’orgogliu de unu populu e faghere “montare sa conca” a sos sardos poberittos, colonizados dae fenicios, punicos, romanos, catalanos e pro custu malefadados dae sempere, in s’immaginariu de su pius chi cherent sighire a essere cumplessados e inferiores pruite dominados e no dominadores. Custu nos lu ammentant sempere e in totue! 



E tando, in custu impleu, su guvernu sardu est intervennidu a difendere cun fortza, comente aiat promissu, sa cultura e s’identidade de custu populu? Cheret de abberu dare “un’aere noa”? Cheret intervennere pro dare dignidade pius manna a sa cultura e a s’istoria nostra comente aiat promissu in campagna elettorale?



S’imposta est nono. A su nessi pro como. 



Nono, pruite paret chi apet a cultzu, comente cunsizeris, propiu cussas pessonas chi trabagliant pro faghere de sos sardos unu populu de poberittos cun sos ojos chi abbaidant a giosso. Nono, pruite a ‘idere sa finantziaria noa, sos taglios a s’assessoradu de sa pubblica istrutzione pro sa limba e cultura sarda sunt istados sos pius mannos in favore “de sa cultura de Cagliari” pro su teatru liricu, e de sos contzertos jazz (pro sos turistas). 



Ma sos turistas no enint a connoschere sa Sardigna? Ello in Sardigna si devent faghere cuntzertos jazz ebbia? Andat bene su pluralismu, ma custu paret unu monopoliu de sa provincialidade pius assoluta. 

O fortzis nois, non che semus abizados chi s’assessoradu de sa cultura, isport, ispetàculu, paesagiu, siat istadu tramudadu in s’assessoradu de s’ispetaculu e de su paesagiu? 



Ma e chie l’ischit, sunt fattende gai meda trasformatziones!



E poi, sa politica giai l’ischimos, est gai, promittet promittet ma no muntenet.



Ma no b’est solu sa potitica! Pro fortuna amus sos liberos medias de s’informatzione. Televisiones, radio e zornales. In custas die, comente nadu, est istada presentada sa finantziaria noa. Calchi zornale at analizadu sos finantziamentos e prima e’ totu sos programmas de sa cultura e identidade chi si fint promissos?

Tzertu chi nono! A chie li nd’affutit de sa cultura sarda, cussa vera, si sa Regione puru no li dat importantzia peruna? 



E poi, sos intellettuales “de grido”, cussos chi iscrient in sos zornales regionales, sunt totu contra a sa limba, b’at a mancare ateru! Cussos sì, chi ant cumpresu totu de sa cultura sarda! “Sa cultura sarda e sa limba sarda est “oggetto di studio, di un tempo che non tornerà”. Chie trattat de limba, poesia e romanzeddos in sardu (faghent puru tradutziones de liberos comente sa divina commedia e de “Pinocchiu” chi calicunu at nadu sunt “pagliacciate”) sunt cunsiderados sub-intellettuales ebbia. 



Paret chi la pensent propriu gai. E l’iscrient puru in sos zornales! Paret chi piaghet a fare cumprendere a sa zente chi su sardu no est “utile”, a nois nos servit s’inglesu, pro s’Europa!….Sì, pro s’Europa, pro parrere totu eguales, chena peruna diversidade…



Sos editores sardos, disperados, cussos minore prima ‘e totu, sunt gherrende. Sa cultura sarda, cussa de sa poesia e de romanzos in limba sarda non benit mai cunsiderat, custos autores no benint intesos mai cando si faeddat de cultura. 

In sos dibatidos bi sunt sempere sas meantessi pessonas, chi narant sas mantessi cosas. 



A totu custu difatis si che aggiunghent sos editores de sas televisiones e zornales chi censurant e no dant peruna notiscia a subra custas chistiones. Pro no faeddare de iscriere calchi pazina in sardu! Mancu a lu mentovare custu sardu. “I giovani potrebbero non capirlo..” E sa zente sighit d’onzi die a iscriere litteras pro dimandare su sardu in sos zornales. Ma comente mai in sos zornales bi sunt fintzas articulos in arabu o inglesu e nudda in sardu? No paret beru! Fortzis pruite sos diretores no sunt sardos? Nono, est un’isseberu, ma no si cumprendet pruite. Paret chi la timent sa limba sarda! At a essere gai mala e “sovversiva” comente calicunu narat? Tando d’onzi populu chi at una limba de minoria diat a essere “sovversivu”.



Eppuru, sos ateros sa limba issoro la impitant puru comente valore e “punto di forza” de sa cultura.



Sa majoria de sos sardos de totu custu no nd'ischit nudda, no si ponent nemmancu su problema. Bi sunt ateras cosa meda pius importantes… e sighint a “ignorare”, pruite nisciunu lis lu narat. 



Antzis, cando calchi Angioni, o ateros, iscrient cuntra a sa limba, o cuntra a sa teoria de Sardigna comente Atlantide e gai gai… bi creent. Creent a custa zente. Torrat a pizu su cumplessu de inferioridade. 

Ee pruite? Pruite cussos sunt professores, cussos chi faghent cunvignos cun deghe pessonas (non de pius) e peroe sa televisione nde faeddant sempere! Tando emmo ant resone!



Evviva sa pluralidade!



Micheli Tedde

A segus